Jak dobrze ocenić książkę?

            Byłam kiedyś w kinie, na dwóch filmach, zobaczyłam je jeden, po drugim. Kiedy w końcu wróciłam do domu nie wiedziałam, jak ma je ocenić i czy w ogóle powinnam to robić. W końcu po co porównywać jeden film do drugiego, albo jedną rzecz do drugiej? To proste. My, ludzie potrzebujemy ciągłej rywalizacji, która pozwoli nam wyłonić wygranych
i przegranych. Po za tym, nie uważam, żeby ocena czegokolwiek była zła (oczywiście abstrahuję od wszelkich skrajności). Jeżeli to ma nam pomóc sformułować opinię na dany temat, to powinniśmy to stale egzekwować. Bo najważniejsze w tym wszystkim jest nasze myślenie. Gdy myślimy, nie jesteśmy obojętni na rozgrywające się przed naszymi oczami wydarzenia; mamy wyrobione zdanie na jakiś temat, które powinno być poparte naszą wiedzą i doświadczeniem (tzw. wiem, więc się wypowiem). Zdecydowanie lepiej żyć na swoich warunkach, niż dać narzuć sobie zdanie innych. Nieważne, czy myślimy inaczej, czy tak samo, jak nasz rozmówca – ważne, że myślimy samodzielnie i nie dajemy się nikomu oszukać. Dlatego opracowałam pewien system oceniania książek, który będę starała się stosować. Do stworzenia go zainspirował mnie sposób punktowania powieści, na lubimyczytać.pl. Jednakże ten system dziesięciogwiazdkowy, nie raz wydaje mi się za wąski
i za mało adekwatny. Bo jak mam się jednoznacznie powiedzieć, czy dana książka jest bardzo dobra, czy rewelacyjna, skoro nie wiem, co dokładnie kryje się pod tymi stwierdzeniami? Oczywiście nie raz zdarzają mi się sytuację, w których z czystym sercem dałam był pomiędzy, no ale niestety nie ma tam takiej możliwości. Więc wtedy muszę, zawyżyć, lub zaniżyć moją ocenę.

            Po za tym czasami trudno mówić o jakieś książce w kontekście tylko naszej opinii na jej temat. W końcu na nasze zdanie, nie składa się tylko kaprys „kocham, nie kocham”. W danej powieści mogą szalenie podobać nam się jej bohaterowie, ale za to nienawidzimy stylu pisania autora, który przeszkadza nam w delektowaniu się wspaniałymi postaciami. Co wtedy mamy zrobić? Przecież nie możemy dać jej słabych not, skoro szaleliśmy za jej bohaterami. Właśnie dla takich przypadków (które moim zdaniem zdarzają się dosyć często) stworzyłam mój autorski system oceniania książek. Starałam się zawrzeć w nim wszystkie istotne kategorie, w których można ocenić jakąś powieść. Mam nadzieję, że okażę się on dla Was pomocny, przy definiowaniu punktacji przeczytanych książek.  

(Każda liczba danej noty we wszystkich kategoriach, to punkty, które na końcu należy zsumować.)

Kategorie:

*Styl (1-10):

1- beznadziejny – liczne błędy gramatyczne, logiczne itp.

2- okropny – brak płynności i spójności treści itp.

3 – słaby – część tekstu poprawna, jednakże zdarzają się rzucające się w oczy błędy

4 – poprawny – tekst poprawny gramatycznie i logicznie, jednakże pozbawiony oryginalności

5 – przeciętny – poprawny, zrozumiały, przyjemy na oka, jednakże pozbawiony oryginalności

6 – dobry – poprawny, zrozumiały, przyjemny na oka, ogólny brak oryginalności, jednakże występują nietypowe porównania, metafory itp., które nadają tekstu wyjątkowości i indywidualności 

7 – bardzo dobry – poprawny, zrozumiały, przyjemny dla oka, oryginalny

8 – rewelacyjny – poprawny, zrozumiał, przyjemny dla oka, oryginalny, przekazujący
i podstawowe wartości życiowe, zmuszający do refleksji

9 – wybitny – poprawny, zrozumiały, przyjemny dla oka, oryginalny, przekazujący podstawowe wartości życiowe, zmuszający do refleksji, chwytający za serce, nowatorski

10 – genialny; najlepszy z możliwych - poprawny, zrozumiały, przyjemny dla oka, oryginalny, przekazujący podstawowe wartości życiowe, zmuszający do refleksji, chwytający za serce, nowatorski, wzruszający, zachwycający pięknem, idealny

*Fabuła (1-10):

1- beznadziejna – brak spójności, zgodności treści z formą, błędy logiczne itp.

2- okropna – brak spójności, zgodności treści z formą, błędy logiczne itp., amatorskie zarysowanie fabuły, pozwalające mało wymagającemu czytelnikowi na znośną lekturę

3 – słaba - część tekstu poprawna, jednakże zdarzają się rzucające się w oczy błędy logiczne, słabo wykreowany świat przedstawiony

4 – poprawna - fabuła spójna, poprawna logicznie, jednakże pozbawiony oryginalności

5 – przeciętna - poprawna, zrozumiała, pozwalająca na dobrą zabawę, jednakże pozbawiona oryginalności

6 – dobra - poprawna, zrozumiała, pozwalająca na dobrą zabawę, ogólny brak oryginalności, jednakże występują nietypowe rozwiązania, zabiegi itp., które nadają tekstu wyjątkowości
i indywidualności 

7 – bardzo dobra – poprawna, zrozumiała, pozwalająca na dobrą zabawę, oryginalna

8 – rewelacyjna - poprawna, zrozumiała, pozwalająca na dobrą zabawę, oryginalna, przekazująca podstawowe wartości życiowe, zmuszająca do refleksji, zaskakująca 

9 – wybitna - poprawna, zrozumiała, pozwalająca na dobrą zabawę, oryginalna, przekazująca podstawowe wartości życiowe, zmuszająca do refleksji, chwytająca za serce, zaskakująca

10 – genialna; najlepsza z możliwych - poprawna, zrozumiała, pozwalająca na dobrą zabawę, oryginalna, przekazująca podstawowe wartości życiowe, zmuszająca do refleksji, chwytająca za serce, zaskakująca, nowatorska, wzruszająca, idealna, zachwycająca nietypowymi rozwiązaniami

*Bohaterowie (1-10):

1 – beznadziejni – schematyczni, przewidywalni, płytcy, brak spójności cech charakteru do podejmowanych czynów, błędy logiczne w kreacji bohatera; czytelnik nie wczuwa się w sytuacje bohatera

2 – okropni - schematyczni, przewidywalni, płytcy, brak spójności cech charakteru do podejmowanych czynów, błędy logiczne w kreacji bohatera, denerwujący czytelnika swoimi bezsensownym zachowaniem

3 – słabi - schematyczni, przewidywalni, płytcy, brak spójności cech charakteru do podejmowanych czynów, błędy logiczne w kreacji bohatera, denerwujący czytelnika swoimi bezsensownym zachowaniem, jednakże zdarzają się przebłyski pozytywnych emocji

4 – poprawni - schematyczni, przewidywalni, płytcy, ale poprawni w swoim zachowaniu, potrafią myśleć indywidualnie, nawet zdarzają im się przebłyski oryginalności, czy humoru

5 – przeciętni – schematyczni, przewidywalni, poprawni w swoim zachowaniu, lekko zabawni, irytujący, oryginalni

6 – dobrzy – przewidywalni, poprawni w swoim zachowaniu, zabawni, oryginalni, lekko inteligentni i refleksyjni

7 – bardzo dobrzy – poprawni w swoim zachowanie, zabawni, oryginalni, inteligentni, refleksyjni, trójwymiarowi

8 – rewelacyjni – stu procentowa zgodność charakteru z podejmowanymi decyzjami, szalenie inteligentni, refleksyjni, taktowni, oryginalni, trójwymiarowi, prawdziwi, zaskakujący, posiadający drugie dno

9 – wybitni - stu procentowa zgodność charakteru z podejmowanymi decyzjami, szalenie inteligentni, refleksyjni, taktowni, oryginalni, trójwymiarowi, prawdziwi, zaskakujący, posiadający drugie dno, przekazujący podstawowe wartości życiowe, chwytający za serce

10 – genialni; najlepsi w możliwych - stu procentowa zgodność charakteru z podejmowanymi decyzjami, szalenie inteligentni, refleksyjni, taktowni, oryginalni, trójwymiarowi, prawdziwi, zaskakujący, posiadający drugie dno, przekazujący podstawowe wartości życiowe, chwytający za serce, wzruszający, nowatorscy, idealni, zachwycający nietypowanymi rozwiązaniami

*Tłumaczenie (1-10):

1- beznadziejne – liczne błędy gramatyczne, logiczne itp., liczne odstępstwa od oryginału

2- okropne – brak płynności i spójności treści itp., liczne odstępstwa od oryginału

3 – słabe – część tekstu poprawna, jednakże zdarzają się rzucające się w oczy błędy

4 – poprawne – tekst poprawny gramatycznie i logicznie, jednakże pozbawiony charakterystycznego stylu pisania autora

5 – przeciętne – poprawne, zrozumiałe, przyjemne na oka, jednakże pozbawione charakterystycznego stylu pisania autora

6 – dobre – tekst poprawny, zrozumiały, przyjemny na oka, występują liczne ciekawe przypisy uzupełniające lekturę, zachowane oryginalne imiona, nazwiska, nazwy własne itp.

7 – bardzo dobre – tekst poprawny, zrozumiały, przyjemny dla oka, „stu procentowe” oddanie stylu piania autora, występują liczne ciekawe przypisy uzupełniające lekturę, zachowane oryginalne imiona, nazwiska, nazwy własne itp.

8 – rewelacyjne – tekst poprawny, zrozumiał, przyjemny dla oka, „stu procentowe” oddanie stylu piania autora, występują liczne ciekawe przypisy uzupełniające lekturę, zachowane oryginalne imiona, nazwiska, nazwy własne itp., szybkie przetłumaczenie książki od momentu jej opublikowania na zagranicznym rynku

9 – wybitne – tekst poprawny, zrozumiały, przyjemny dla oka, „stu procentowe” oddanie stylu piania autora, występują liczne ciekawe przypisy uzupełniające lekturę, zachowane oryginalne imiona, nazwiska, nazwy własne itp., szybkie przetłumaczenie książki od momentu jej opublikowania na zagranicznym rynku, nowatorski

10 – genialne; najlepsze z możliwych – tekst poprawny, zrozumiały, przyjemny dla oka, „stu procentowe” oddanie stylu piania autora, występują liczne ciekawe przypisy uzupełniające lekturę, zachowane oryginalne imiona, nazwiska, nazwy własne itp., szybkie przetłumaczenie książki od momentu jej opublikowania na zagranicznym rynku, nowatorski, idealny

*Wykonanie książki, czyli tzw. strona techniczna (1-10):

1 – beznadziejne – zły, nietrwały format książki, za mała/duża czcionka, za duże/małe marginesy, źle wydrukowane strony, nietrwała farba na okładce/wewnątrz książki, gorsza okładka od oryginału, późne wypuszczenie książki na rynek po premierze zagranicznej

2 – okropne - zły, nietrwały format książki, za mała/duża czcionka, za duże/małe marginesy, źle wydrukowane strony, nietrwała farba na okładce/wewnątrz książki, gorsza okładka od oryginału, późne wypuszczenie książki na rynek po premierze zagranicznej, książka dostępna na rynku w przystępnej cenie

3 – słabe - zły, nietrwały format książki, za mała/duża czcionka, za duże/małe marginesy, nietrwała farba na okładce/wewnątrz książki, gorsza okładka od oryginału, późne wypuszczenie książki na rynek po premierze zagranicznej, książka dostępna na rynku w przystępnej cenie, liczne dodruki książki

4 – poprawne – poprawny, znośny format książki, gorsza okładka od oryginału, późne wypuszczenie książki na rynek po premierze zagranicznej, książka dostępna na rynku w przystępnej cenie, liczne dodruki książki

5 – przeciętne - dobry format książki, gorsza okładka od oryginału, późne wypuszczenie książki na rynek po premierze zagranicznej, książka dostępna na rynku w przystępnej cenie, liczne dodruki książki, liczne promocje na książkę, bezproblemowy dostęp do książki

6 – dobre - dobry format książki, gorsza okładka od oryginału, książka dostępna na rynku w przystępnej cenie, liczne dodruki książki, liczne promocje na książkę, bezproblemowy dostęp do książki, bezbłędnie wykonana

7 – bardzo dobre – odpowiedni format książki, ładna okładka autorska bądź oryginalna,  książka dostępna na rynku w przystępnej cenie, liczne dodruki książki, liczne promocje na książkę, bezproblemowy dostęp do książki, bezbłędnie wykonana, książka wykonana w kilku formatach (np. z okładką twardą i miękką)

8 – rewelacyjne - odpowiedni format książki, okładka autorska lepsza od oryginału, książka dostępna na rynku w przystępnej cenie, liczne dodruki książki, liczne promocje na książkę, bezproblemowy dostęp do książki, bezbłędnie wykonana, książka wykonana w kilku formatach (np. z okładką twardą i miękką), dostępna w wersji z obwolutą

9 – wybitne - odpowiedni format książki, okładka autorska lepsza od oryginału, książka dostępna na rynku w przystępnej cenie, liczne dodruki książki, liczne promocje na książkę, bezproblemowy dostęp do książki, bezbłędnie wykonana, książka wykonana w kilku formatach (np. z okładką twardą i miękką), dostępna w wersji z obwolutą, wykorzystanie nowatorskich rozwiązań i sposobów produkcji

10 – genialne; najlepsze z możliwych - odpowiedni format książki, okładka autorska lepsza od oryginału, książka dostępna na rynku w przystępnej cenie, liczne dodruki książki, liczne promocje na książkę, bezproblemowy dostęp do książki, bezbłędnie wykonana, książka wykonana w kilku formatach (np. z okładką twardą i miękką), dostępna w wersji z obwolutą, wykorzystanie nowatorskich rozwiązań i sposobów produkcji, książka wykonana z ekologicznego (recyklingowanego) surowca

*Subiektywna ocena książki (1-10):

1 – beznadziejna

2 – bardzo słaba

3 – słaba

4 – może być

5 – przeciętna

6 – dobra

7 – bardzo dobra

8 – rewelacyjna

9 – wybitna

10 - arcydzieło

*Ogólna ocena książki (1-10):

1 – beznadziejna – od 6 do10 punktów

2 – bardzo słaba – od 11 do 16 punktów

3 – słaba – od 17 do 22 punktów

4 – może być – od 23 do 28 punktów

5 – przeciętna – od 29 do 33 punktów

6 – dobra – od 34 do 38 punktów

7 – bardzo dobra – od 39 do 43 punktów

8 – rewelacyjna – od 44 do 52 punktów

9 – wybitna – od 53 do 58 punktów

10 – arcydzieło – od 59 do 60 punktów

            Za pomocą tego systemu, oceniłam książkę „Wielki Gatsby”, którą ostatnio recenzowałam. Oto wyniki:

Styl – 8 (rewelacyjny)

Fabuła – 7 (bardzo dobra)

Bohaterowie – 7 (bardzo dobrzy)

Tłumaczenie – 6 (dobre)

Wykonanie książki, czyli tzw. strona techniczna – 7 (bardzo dobre)

Subiektywna ocena książki – 7 (bardzo dobra)

Ogólna ocena książki – bardzo dobra (42 punkty)

            Koniecznie napiszcie w komentarzach Waszą ocenę jakieś książki, według przedstawionego wyżej schematu. Mam nadzieję, że moja metoda okaże się dla Was, jak najbardziej pomocna.